رای تعیین کننده کردها در انتخابات سراسری ترکیه
- 4 ژوئن 2015 - 14 خرداد 1394
روز یک شنبه پیش رو انتخابات سراسری دیگری در ترکیه برگزار می شود. این انتخابات که کردها در آن دارای نقشی تعیین کننده هستند از اهمیت زیادی برخوردار است. در این دوره انتخابات موضوعاتی را که چهار حزب عمده ترکیه به آنها پرداخته اند عبارتند از مسائل اقتصادی، تغییر قانون اساسی کنونی که میراث دوره کودتا در دهه ۸۰ میلادی است، تبدیل سیستم پارلمانی به ریاستی که مورد نظر اردوغان است و نهایتا چگونگی پیشبرد روند صلح با کردها. از جمله دلایل اهمیت این دور از انتخابات به این شرح است:
ساختار تک حزبی در خطر است
پس از ۱۳ سال حاکمیت بلامنازع حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری کنونی ترکیه، ساختار تک حزبی کنونی در این کشور در معرض خطر قرار گرفته است. برای نخستین بار از تاریخ تاسیس جمهوری نوین ترکیه، کردها در آستانه ورود به پارلمان ترکیه در قالب یک حزب هستند و این تحول احتمالی، بسیاری از معادلات ترکیه را برهم زده، بلندپروازی های اردوغان برای تقویت اختیارات سمت ریاست جمهوری را تحت الشعاع قرار داده و نهایتا نگرانی از قدرتیابی و جدایی طلبی کردها باعث تقویت ملی گرایی ترکی در قالب افزایش حمایت از حزب حرکت ملی شده است.
کردها حامیان دیروز اردوغان و مخالفان امروز او
ریاست جمهوری در ترکیه دارای جایگاهی تشریفاتی است و از رئیس جمهوری این کشور انتظار می رود از جهت گیری حزبی و جناحی خودداری کرده و از جایگاه خود به عنوان نیرویی تعادل بخش میان قوا استفاده کند. با این وجود، اردوغان در یک سنت شکنی آشکار خواستار تبدیل سیستم حکومتی ترکیه از پارلمانی به ریاستی و در نتیجه افزایش اختیارات خود به عنوان رئیس جمهور است.
برای نیل به این هدف اردوغان نیاز به کسب دستکم به ۳۳۰ کرسی پارلمان توسط حزب تحت مدیریت خود یعنی حزب عدالت و توسعه دارد ولی مشکل اینجا است که به دلیل تحولات سال گذشته و پیدایش گروه داعش در عراق و سوریه و حمایت ترکیه از جریانات تندرو در مقابل کردها در شمال سوریه و از جمله نبرد کوبانی، این حزب که در انتخابات قبلی بیش از نیمی از آرای کردها را با خود داشت بخش قابل توجهی از آرا را به حزب کرد دموکراتیک خلق واگذار کرده است.
انتخابات و آینده قانون اساسی
این انتخابات توان آن را دارد تا آینده قانون اساسی و به نحوی آینده کشور ترکیه را رقم بزند. وضعیت کردها در سیستم ترکیه، جایگاه مذهب در ساختار سیاسی این کشور و آینده جهت گیری سیاست خارجی ترکیه در قالب نزدیکی با کشورهای عرب خاورمیانه و یا غرب گرایی در چارچوب همگرایی بیشتر با اتحادیه اروپا تا حد زیادی به این انتخابات گره خورده است.
حزب کردی در راه پارلمان ترکیه
همانطور که در بالا اشاره شد برای نخستین بار در تاریخ تاسیس جمهوری ترکیه، کردها با حزب دموکراتیک خلق که از حمایت ترک های لیبرال و چپگرا هم برخوردار است این بار به احتمال زیاد این شانس را خواهند داشت تا با عبور از حد نصاب ۱۰ درصدی آرا، بتوانند بطور حزبی وارد پارلمان ترکیه شده و علاوه بر به خطر انداختن حاکمیت تک حزبی کنونی، در دولت بعدی ترکیه قدرت خود را به عنوان حزبی تعیین کننده به نمایش بگذارند. در صورتیکه بر طبق بسیاری از برآوردها، حزب دموکراتیک خلق بتواند با گذشتن از این حد نصاب، از حزبی محلی به حزبی سراسری تبدیل شود، حزب حاکم عدالت و توسعه مجبور به تشکیل دولتی ائتلافی در ترکیه خواهد شد.
حزب عدالت و توسعه در حال حاضر ۳۱۲ کرسی از ۵۵۰ کرسی پارلمان را در دست دارد و هر گونه نتیجه زیر ۴۰ درصدی برای این حزب به معنای شکست خواهد بود. دوام و بقای ساختار تک حزبی کنونی هم به معنای ثبات سیاسی و اقتصادی و در عین حال تشدید مخالفت با غرب و اسلام گرایی بیشتر در ترکیه خواهد بود.
به عبارت دیگر، در صورتیکه حزب دموکراتیک خلق که از ائتلاف کردها با سوسیالیست ها و لیبرال های ترکیه تشکیل شده بتواند حد نصاب ۱۰ درصدی لازم را برای ورود به پارلمان کسب کند حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان و احمد داوداغلو مجبور به تشکیل دولتی ائتلافی و پرداختن بیش از پیش به مطالبات کردها خواهد بود که هدف نهایی آنها فدرالیسم و خودمختاری مناطق کردنشین است.
_______________________________________________________
این انتخابات مسیر کلی آینده ترکیه را مشخص خواهد کرد: یا دولت حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان به سیاست های کنونی با شدت تمام ادامه خواهد داد و یا اینکه این انتخابات آغازی بر پایان دوران اردوغان در عرصه سیاسی ترکیه خواهد بود.
_______________________________________________________
در صورتیکه حزب کردی دموکراتیک خلق موفق به کسب حد نصاب نشود، بر اساس قانون انتخابات ترکیه از آنجایی که احزاب دیگر در مناطق کردنشین حضور فعالی ندارند کرسی های این حزب در این مناطق به حزب عدالت و توسعه تعلق پیدا خواهد کرد. در این صورت، دولت تک حزبی اردوغان با نفسی تازه خواهد توانست به تغییرات قانون اساسی رو بیاورد که البته در آن صورت، میزان آرایی که دو حزب اصلی مخالف یعنی حزب جمهوری خواه خلق و حزب حرکت ملی بدست آورده اند در جهت گیری سیاست های آینده ترکیه تاثیرگذار خواهد بود.
به هر روی، هنوز برای اظهارنظر درباره ترکیب پارلمان و ساختار آینده دولت ترکیه زود است ولی بی تردید ترکیه یکی از مهم ترین و تعیین کننده ترین انتخابات خود در بیش از یک دهه اخیر را تجربه می کند. این انتخابات مسیر کلی آینده ترکیه را مشخص خواهد کرد: یا دولت حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان به سیاست های کنونی با شدت بیشتر تمام ادامه خواهد داد و یا اینکه این انتخابات آغازی بر پایان دوران اردوغان در عرصه سیاسی ترکیه خواهد بود.
No comments:
Post a Comment